Όσο πλησιάζει η περίοδος των εξετάσεων, το άγχος των μαθητών και μαζί και των γονιών κορυφώνεται. Το άγχος εμφανίζεται κυρίως με την ανάδυση αρνητικών σκέψεων που σχετίζονται με τον φόβο της αποτυχίας και κατακλύζουν το μυαλό και το συναίσθημα.

Πολύ συχνή σκέψη είναι ότι εάν αποτύχουμε θα απογοητεύσουμε τους σημαντικούς ανθρώπους που είναι δίπλα μας. Ακόμη, η προσδοκία για τον εαυτό μας και οι στόχοι που έχουμε θέσει για το μέλλον, δημιουργούν μια σειρά από αρνητικές σκέψεις που συνδέονται με το τελικό αποτέλεσμα και ενισχύουν το άγχος που βιώνουμε.

Οι μαθητές βιώνουν την αγχογόνο κατάσταση ως μια δύσκολη και απειλητική περίσταση, βλέπουν τον εαυτό τους ανεπαρκή και ανίκανο να αντιμετωπίσει το έργο και επικεντρώνονται στα χαρακτηριστικά που θεωρούν ότι καθορίζουν την ανεπάρκεια του. Η αρνητική στάση απέναντι στον εαυτό τους είναι τόσο ισχυρή και αποδιοργανώνει τις πνευματικές διεργασίες που χρειάζονται για να πραγματοποιηθούν οι υποχρεώσεις τους, θεωρούν την αποτυχία σχεδόν βέβαιη και προβλέπουν ότι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της εκτίμησης των άλλων.

Πέρα από αυτή την αρνητική πλευρά του άγχους που μπορεί να γίνει πολύ επώδυνο, αναγνωρίζεται και η θετική του χροιά, χάρη στο οποίο μπορεί το άτομο να ενεργοποιηθεί και να αποδώσει αποτελεσματικότερα.

Η ψυχολογική κατάσταση των παιδιών κατά τη διάρκεια των πανελλαδικών εξετάσεων (αλλά και όλων των εξετάσεων) βάλλεται καθώς βρίσκονται υπό μία διαρκή αγωνία για τα αποτελέσματα και την προσδοκία των γονέων. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, ο ρόλος των γονέων και οι προσδοκίες που έχουν για το μέλλον των παιδιών τους έχουν σημαντική αξία.

Οι έφηβοι πλημμυρίζονται από δυσλειτουργικές σκέψεις που τους προκαλούν νευρικότητα, θυμό, ευσυγκινησία, ανησυχία, φόβο, και απογοήτευση. Το άγχος εμφανίζεται και με τη μορφή κεφαλαλγιών, κοιλιακών πόνων, δερματικών εξανθημάτων ή διατροφικών διαταραχών. Αυτά δυσκολεύουν τους εφήβους να συγκεντρωθούν, μπλοκάρουν τη μνήμη τους και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους σε αυτές τις στιγμές με πολλούς τρόπους. Το βασικότερο είναι να φροντίζουν για  την καλή διατροφή, ξεκούραση και καλό ύπνο των νέων. Η δημιουργία ενός ήσυχου και ευχάριστου περιβάλλοντος στο σπίτι βοηθά τους εφήβους να συγκεντρωθούν καλύτερα.

Η οργάνωση του χρόνου και του διαβάσματος μπορεί να φαντάζει δύσκολη στην καθημερινότητα των εφήβων, οι γονείς όμως μπορούν να δώσουν τις κατάλληλες συμβουλές με σκοπό να μειωθεί η αίσθηση ανασφάλειας.

Το διάβασμα αποτελεί τη βασική υποχρέωση των μαθητών. Παρόλα αυτά οι έξοδοι με τους φίλους βοηθούν τους εφήβους να χαλαρώσουν, να ξεχαστούν, να μοιραστούν τις δυσκολίες τους. Για αυτό το λόγο, κρίνεται αναγκαίο οι γονείς να αναγνωρίζουν την ανάγκη των εφήβων για εξόδους και άλλες δραστηριότητες που τους αναζωογονούν. Παράλληλα, μπορούν να ενθαρρύνουν την φυσική άσκηση, καθώς η σωματική ευεξία βοηθά στη μείωση του άγχους.

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να επικεντρωθούν στην επιτυχία και όχι στον φόβο αποτυχίας. Η αγωνιστικότητα και η αισιοδοξία μπορεί να αντικαταστήσει την αβεβαιότητα, την γκρίνια και την παραίτηση.

Επομένως, οι γονείς χρειάζεται να είναι συναισθηματικά και γνωστικά παρόντες, ακόμα και αν οι έφηβοι δεν το ζητούν ρητά.

Οι γονείς βρίσκονται δίπλα στα παιδιά τους και τους κάνουν σαφές ότι η επιτυχία είτε η αποτυχία στις εξετάσεις δεν καθορίζουν την αξία τους. Είναι θετικό να τους δείξουν ότι τους αποδέχονται για αυτό που είναι και ότι είναι εκεί για να τους στηρίζουν προκειμένου να κάνουν το καλύτερο για εκείνους.

Το σημαντικότερο είναι η ειλικρινής στάση απέναντι στους εφήβους και η ένδειξη έμπρακτης εμπιστοσύνης στις ικανότητες και τις προσπάθειες που καταβάλλουν. Οι έφηβοι έχουν περισσότερη ανάγκη από ποτέ από τους γονείς τους τη στήριξη, τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την αποδοχή κατά τη διάρκεια των εξετάσεων. 

Ψυχολόγος ΕΠΑ.Λ. Μήλου

Κολλύρου Μαρία

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Καλαντζή – Αζίζι, Α. (Επιμ.) (1997), Ψυχολογική Συμβουλευτική Φοιτητών, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα.

Καλοσπύρος Ν. (2005), Το Άγχος των Εξετάσεων και η Αντιμετώπισή του, Ανάβρυτα.

Λεονταρή Α., και Γιαλαμάς, Β. Το άγχος των εξετάσεων, η αυτοαντίληψη και η

σχολική επίδοση.